Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από το θάνατο του διακεκριμένου Έλληνα εικαστικού Γιάννη Τσαρούχη, ο οποίος «έφυγε» από τη ζωή στις 20 Ιουλίου 1989. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στην ιστοσελίδαhttp://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ την εκπομπή «Εικαστικά – Ζεϊμπέκικα από τον Τσαρούχη», παραγωγής 1982.
Τα «Εικαστικά» είναι σειρά εκπομπών αφιερωμένη σε Έλληνες εικαστικούς, που επιμελείται και παρουσιάζει η δημοσιογράφοςΜαρία Καραβία. Το επεισόδιο αυτό αναφέρεται στο βαθύ ενδιαφέρον του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου και σκηνογράφουΓιάννη Τσαρούχη (1910-1989) για τη λαϊκή μουσική και το χορό.
Το συνεργείο της εκπομπής επισκέπτεται τον Γιάννη Τσαρούχη στο σπίτι του στο Μαρούσι, όπου συνομιλεί με τη Μαρία Καραβία για τη σχέση του με τον κόσμο του ρεμπέτικου και τον ζεϊμπέκικο χορό. Αναφερόμενος στις ρίζες του ζεϊμπέκικου, θεωρεί πως κατάγεται από τους αρχαίους τελετουργικούς χορούς ή τις μυστηριακές λατρείες των ανατολικών ακτών της Ευρώπης. Όντας ο ίδιος αστός, θυμάται την πρώτη του επαφή με τη λαϊκή κουλτούρα και τους πρώτους ήχους του ζεϊμπέκικου, και αφηγείται τις αναμνήσεις του από τη γνωριμία του με παλιούς ρεμπέτες. Για τον Τσαρούχη, τα ζεϊμπέκικα, όπως και οι ναύτες, αποτελούν σημαντική ενότητα στο έργο του και συνδέονται άμεσα με τις αναζητήσεις και τις ιδέες του. Ξεκίνησε ζωγραφίζοντας τον πρώτο πίνακα με ζεϊμπέκικο το 1963, θέλοντας να αποτυπώσει έναν χορό με κέφι, όπως ο ίδιος λέει.
Με αφορμή τα εγκαίνια έκθεσης έργων του για το ζεϊμπέκικο, για πρώτη φορά στο σύνολό τους, τον Μάιο του 1982 στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, ο Γιάννης Τσαρούχης μιλάει για τη θέση που καταλαμβάνουν στο ζωγραφικό του έργο. Αναφέρεται στις γνωστές ανδρικές φιγούρες του, τις οποίες έντυνε με ναυτικά ή στρατιωτικά ρούχα, καθώς αναπαριστούσαν τους ναύτες ή τους φαντάρους που έβλεπε να χορεύουν ζεϊμπέκικο στα κέντρα, μετουσιώνοντας έτσι το πάθος του για τη λαϊκή έκφραση και τον λαϊκό πολιτισμό. Ακόμη, κάνει λόγο για την απόδοση της χρωματικής κλίμακας της ξεχωριστής αυτής ενότητας στο ζωγραφικό του έργο και σχολιάζει την απόκλιση από τη μέχρι πριν χρωματική του παλέτα, επηρεασμένη από τις απεικονίσεις του Καραγκιόζη του Ευγένιου Σπαθάρη.
Ο ίδιος, γνώστης του ζεϊμπέκικου, χορεύει μπροστά στον φακό της κάμερας, ενώ περιλαμβάνονται, επίσης, στιγμιότυπα από το ιστορικό κέντρο «Χάραμα» στην Καισαριανή, με τον Γιάννη Τσαρούχη να χορεύει, συνοδευόμενος από τραγούδια των μεγάλων λαϊκών καλλιτεχνών και προσωπικών του φίλων Βασίλη Τσιτσάνη και Σωτηρίας Μπέλλου, αποδεικνύοντας ίσως και τη σχέση του με τον λαϊκό κόσμο που γνώρισε, αγάπησε και εκτίμησε βαθιά.
Η εκπομπή προβλήθηκε από την ΕΡΤ στις 27/5/1982
Σκηνοθεσία: Γιώργος Εμιρζάς
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/giannis-tsaroychis-20-ioylioy-1989/